သီလ

သီလ
ငါးပါးသီလ
အဟံဘေႏၱ တိသရေဏနသဟ ပဥၥသီလံ ဓမၼံယာစာမိ၊
အႏုဂၢဟံ ကတြာ သီလံေဒထ ေမ ဘေႏၱ ။
ဒုတိယမၸိ အဟံဘေႏၱ တိသရေဏန သဟ ပဥၥသီလံ ဓမၼံယာစာမိ၊
အႏုဂၢဟံ ကတြာ သီလံေဒထ ေမ ဘေႏၱ။
တတိယမၸိ အဟံဘေႏၱ တိသရေဏနသဟ ပဥၥသီလံ
ဓမၼံယာစာမိ၊ အႏုဂၢဟံ ကတြာ သီလံေဒထ ေမ ဘေႏၱ ။
နေမာ တႆ  ဘဂဝေတာ အရဟတာ သမၼာသမၺဳဒၶႆ      ။
                                                         ( သုံးႀကိမ္ဆို )
ဗုဒၶံ သရဏံ ဂစၦာမိ၊
ဓမၼံ သရဏံ ဂစၦာမိ၊
သံဃံ သရဏံ ဂစၦာမိ။
ဒုတိယမၸိ ဗုဒၶံ သရဏံ ဂစၦာမိ၊
ဒုတိယမၸိ ဓမၼံ သရဏံ ဂစၦာမိ၊
ဒုတိယမၸိ သံဃံ သရဏံ ဂစၦာမိ။
တတိယမၸိ ဗုဒၶံ သရဏံ ဂစၦာမိ၊
တတိယမၸိ ဓမၼံ သရဏံ ဂစၦာမိ၊
တတိယမၸိ သံဃံ သရဏံ ဂစၦာမိ။

၁။ ပါဏာတိပါတာ ေဝရမဏိ သိကၡာပဒံ သမာ ဒိယာမိ။
၂။ အဒိႏၷာဒါနာ ေဝရမဏိသိကၡာပဒံ သမာဒိယာမိ။
၃။ ကာေမသုမိစၦာစာရာ ေဝရမဏိသိကၡာပဒံ သမာဒိယာမိ။
၄။ မုသာဝါဒါ ေဝရမဏိသိကၡာပဒံ သမာဒိယာမိ။
၅။ သုရာေမရယ မဇၨပၸမာဒ႒ာနာ ေဝရမဏိသိကၡာပဒံ သမာဒိယာမိ။

ရွစ္ပါး (ဥပုသ္) သီလ

အဟံ ဘေႏၲ တိသရေဏန သဟ အ႒ဂၤသမႏၷာဂတံ ဥေပါသထသီလံ ဓမၼံယာစာမိ၊ အႏုဂၢဟံ ကတြာ သီလံ ေဒထ ေမ ဘေႏၲ။

ဒုတိယမၸိ
အဟံ ဘေႏၲ တိသရေဏန သဟ အ႒ဂၤသမႏၷာဂတံ ဥေပါသထသီလံ ဓမၼံယာစာမိ၊ အႏုဂၢဟံ ကတြာ သီလံ ေဒထ ေမ ဘေႏၲ။

တတိယမၸိ
အဟံ ဘေႏၲ တိသရေဏန သဟ အ႒ဂၤသမႏၷာဂတံ ဥေပါသထသီလံ ဓမၼံယာစာမိ၊ အႏုဂၢဟံ ကတြာ သီလံ ေဒထ ေမ ဘေႏၲ။
[ အရွင္ဘုရား တပည့္ေတာ္သည္ အားကိုးရာ သံုးပါးႏွင့္တကြ ရွစ္ပါး သီလကို ေတာင္းပါ၏။ တပည့္ေတာ္ကို ခ်ီးေျမႇာက္ေသာအားျဖင့္ ရွစ္ပါးသီလ ေပးေတာ္မူပါ ဘုရား။ ]

(နေမာ တႆ စေသာ ဘုရားရွိခိုး၊ ဗုဒၶံ သရဏံ စေသာ သရဏဂံု တို႔မွာ ငါးပါး သီလ ေဆာက္တည္သည့္ နည္းအတိုင္းပင္။)

သိကၡာပုဒ္ ၈ ပါး
ပါဏာတိပါတာ ေဝရမဏိသိကၡာပဒံ သမာဒိယာမိ။
အဒိႏၷာဒါနာ ေဝရမဏိသိကၡာပဒံ သမာဒိယာမိ။
အျဗဟၼစရိယာ ေဝရမဏိသိကၡာပဒံ သမာဒိယာမိ။
[ မျမတ္ေသာ အက်င့္ကို က်င့္ျခင္းမွ ေရွာင္ၾကဥ္ပါ၏ ]
မုသာဝါဒါ ေဝရမဏိသိကၡာပဒံ သမာဒိယာမိ။
သုရာေမရယ မဇၨပမာဒ႒ာနာ ေဝရမဏိသိကၡာပဒံ သမာဒိယာမိ။
ဝိကာလေဘာဇနာ ေဝရမဏိသိကၡာပဒံ သမာဒိယာမိ။
[ ေနမြန္းလြဲေသာ အခါမွ စ၍ ေနာက္တေန႔ အ႐ုဏ္ မတက္မီအတြင္း စားဖြယ္ ေသာက္ဖြယ္ကို စားေသာက္ျခင္းမွ ေရွာင္ၾကဥ္ပါ၏။ ]
နစၥ ဂီတ ဝါဒိတ ဝိသုက ဒႆန မာလာဂႏၶ ဝိေလပန ဓာရဏ မ႑န ဝိဘူသန႒ာနာ ေဝရမဏိသိကၡာပဒံ သမာဒိယာမိ။
[ သာသနာေတာ္ႏွင့္ မေလ်ာ္ဆန္႔က်င္ ေျငာင့္တံက်င္သဖြယ္ ျဖစ္ေသာ ကျခင္း၊ သီဆိုျခင္း၊ တီးမႈတ္ျခင္းတို႔ကို ၾကည့္႐ႈ နားေထာင္ျခင္းမွ လည္းေကာင္း၊ ပန္းပန္ျခင္း၊ အေမႊးနံ႔သာ လိမ္းက်ံ ရွဴ႐ိႈက္ျခင္း၊ န႔ံသာမႈန္႔ အေရာင္တင္ဆီတို႔ျဖင့္ တင့္တယ္ ေျပျပစ္ေအာင္ ဖို႔သိပ္ ျခယ္သ ျခင္းမွ လည္းေကာင္း ေရွာင္ၾကဥ္ပါ၏။
ဥစၥာသယန မဟာေသယနာ ေဝရမဏိ သိကၡာပဒံ သမာဓိယာမိ။
[ တေတာင့္ထြာထက္ ပို၍ ျမင့္ေသာ အိပ္ရာ ေနရာ၊ အလြန္ ေကာင္းမြန္ ခမ္းနားေသာ အိပ္ရာ ေနရာ တို႔၌ ေနထိုင္ အိပ္စက္ျခင္းမွ ေရွာင္ၾကဥ္ပါ၏။ ]
ဥပုသ္ ေစာင့္ျခင္း
ဥေပါသထ     ပါဠိဘာသာ ဥေပါသထ ကို ျမန္မာလို ဥပုသ္ ဟု ေခၚသည္။ အဓိပၸာယ္မွာ ဥေပါသထ = ဥပုသ္ = သီလႏွင့္ ျပည့္စံုလ်က္ ေနျခင္းဟု ဆိုလိုသည္။ ေဆာက္တည္ ထားေသာ ရွစ္ပါး သီလႏွင့္ ျပည့္စံုေအာင္ ကိုယ္ႏွင့္ ႏႈတ္ကို ေစာင့္စည္းလ်က္ ေနျခင္းကို ဥပုသ္ေစာင့္သည္ဟု ေခၚသည္။

ဤ ဥပုသ္သီလကို အခ်ိန္ မကန္႔သတ္ပဲ ျဖစ္ေစ၊ ႏွစ္ လ ရက္ နာရီ စသည္ မိမိ စြမ္းႏိုင္သေလာက္ အခ်ိန္ ကန္႔သတ္၍ျဖစ္ေစ ေစာင့္ထိန္းႏိုင္သည္။ အခ်ိန္ မကန္႔သတ္ပဲ တသက္လံုး ေစာင့္ထိန္းလွ်င္ အာပါဏေကာဋိက သီလဟု ေခၚသည္။ အခ်ိန္ ကန္႔သတ္၍ ေစာင့္ထိန္းလွ်င္ ကာလပရိယႏၲ သီလ ဟု ေခၚသည္။

စင္ၾကယ္ေသာ ဥပုသ္     ဥပုသ္ ေစာင့္မည္ဆိုလွ်င္ အလ်င္တေန႔ကပင္ ဥပုသ္ေန႔၌ မလုပ္ မျဖစ္သည့္ ကိစၥမ်ိဳး မရွိရေအာင္ ႀကိဳတင္၍ အၿပီးအစီး ေဆာင္ရြက္ထားရသည္။ ဥပုသ္ေန႔ ေရာက္လာ၍ ဥပုသ္ခံယူ ေဆာက္သည္ထားေသာအခါ ဘုရား ဂုဏ္၊ တရား ဂုဏ္၊ သံဃ ဂုဏ္၊ မိမိ ေဆာက္တည္ ထားေသာ သီလ ဂုဏ္ စသည္ တို႔ကို ဆင္ျခင္ႏွလံုးသြင္းလ်က္ ေနရမည္။ သားေရး သမီးေရး၊ စီးပြားေရး၊ စားေရး ေသာက္ေရး၊ အဝတ္အထည္ ေရးေတြကို ႀကံစည္ ေတြးေတာယင္း ဥပုသ္ေန႔ကို မကုန္လြန္ေစရန္ ရွင္ေတာ္ ျမတ္ဘုရား ဆံုးမ ၫႊန္ၾကားေတာ္မူသည္။

သတိျပဳပါ     တခ်ိဳ႕မွာ က်က်နန ဖီးလိမ္းျပင္ဆင္ ျခယ္သလ်က္ ဥပုသ္ေစာင့္ရန္ လာတတ္ၾကသည္။ ထိုသို႔ လာမိလွ်င္ ဥပုသ္ခံယူ ေဆာက္တည္ ခါနီး၌ မိမိ မ်က္ႏွာမွ အလိမ္းအျခယ္ေတြကို ေျပာင္စင္ေအာင္ ေဆးေၾကာသုတ္သင္ သန္႔စင္သင့္ပါသည္။ "မေဆာက္တည္မီက လိမ္းျခယ္ ထားျခင္းသည္ (ေဆာက္တည္ၿပီးမွ လိမ္းျခယ္ျခင္း မဟုတ္၍) သီလကို မပ်က္စီးေစပါ" ဟူေသာ အယူအဆသည္ ဥပုသ္ ေစာင့္သံုးျခင္း ဟူေသာ သေဘာႏွင့္လည္း အံ မဝင္၊ ဘုရားရွင္၏ အလိုေတာ္ႏွင့္လည္း ခြင္ မက်ပါ။

ဥပုသ္ ေစာင့္ထိန္းရန္ မိမိ ရည္မွန္း ပိုင္းျခားထားသည့္ အခ်ိန္ကာလ အတြင္း၌ ပန္းပန္ျခင္း၊ လိမ္းက်ံ ျခယ္သျခင္း စသည္ မျပဳလုပ္ပါဟု ေဆာက္တည္ထားေသာ သိကၡာပုဒ္၏ သေဘာကိုကပင္လွ်င္ ဥပုသ္ ေစာင့္ထိန္းေနဆဲ၌ မည္သည့္ အလိမ္းအက်ံ အျခယ္အသမွ် မရွိရ၊ ရွိေနလွ်င္လည္း ေဆးေၾကာသုတ္သင္ ပစ္ရမည္ ဟူေသာ သေဘာကို ေဖာ္ျပလ်က္ ရွိ၏။

ဥပုသ္ ေစာင့္ထိန္းရက်ိဳး

အိမ္လံုးကၽြတ္ ဥပုသ္     အနာထပိဏ္ သေဌးႀကီးသည္ ကိုယ္တိုင္ ဒါန သီလ ဘာဝနာ လုပ္ငန္းမ်ားကို အားစိုက္ႀကိဳးပမ္း လုပ္ေဆာင္သလို သူႏွင့္ စပ္သမွ် ပုဂၢိဳလ္ တို႔ကိုလည္း ထို ကုသိုလ္လုပ္ငန္းတို႔၌ အာရံုစိုက္ေစ၍ စြမ္းႏိုင္သမွ် ဆည္းပူးေစ၏။ ဥပုသ္ ေန႔မ်ား၌ အလုပ္သမားမ်ားမွ စ၍ အိမ္ရွိ လူကုန္ ဥပုသ္ ေစာင့္ရ၏။ အလုပ္ မလုပ္ရေပ။ ထိုေန႔အတြက္ လုပ္ခကိုမူ ေပးၿမဲ ေပး၏။ ႏို႔စို႔ ကေလးငယ္ကိုပင္ ဥပုသ္ေန႔၌ ႏို႔ မတိုက္ေစပဲ စတုမဓုကိုသာ ေကၽြးေစ၏။

ဥပုသ္ေန႔ တေန႔၌ အလုပ္သမားတေယာက္သည္ ေမ့ေလ်ာ့ကာ နံနက္ ေစာေစာကပင္ အလုပ္ခြင္သို႔ ထြက္သြား၍ မိုးခ်ဳပ္မွ ျပန္လာ၏။ တအိမ္လံုး တိတ္ဆိတ္ေန၍ အေၾကာင္းေမးၾကည့္မွ ဥပုသ္ ေစာင့္ထိန္းၾကေၾကာင္း သိရ၏။ အမ်ား ဥပုသ္ေစာင့္ၾကပါလ်က္ မိမိ မေစာင့္ထိန္းလွ်င္ မိမိအတြက္ ဆံုး႐ံႈမႈႀကီးသာ ျဖစ္သည္ဟု စဥ္းစားလ်က္ ျပင္ထားေသာ ထမင္းပြဲကိုပင္ မစားေတာ့ပဲ ဥပုသ္ ေဆာက္တည္လိုက္၏။

ျမတ္ေသာ ဥပုသ္     တေန႔လံုး ဝမ္းထဲတြင္ အစာ မရွိပဲ အလုပ္လုပ္ေနခဲ့သျဖင့္ သန္းေခါင္ေက်ာ္ အခ်ိန္တြင္ ထို ဥပုသ္သည္၏ ဝမ္းထဲတြင္ ေလတို႔သည္ မခံသာေအာင္ထိုးၾက တိုးၾကေတာ့၏။ အနာထပိဏ္ သေဌးႀကီးက ေဆးတိုက္သည္ကိုပင္ ေန႔ဝက္သာ ရေသာ ဥပုသ္ကို အစင္ၾကယ္ဆံုး ေစာင့္ထိန္းမည္ဟု ဆိုကာ မေသာက္ပဲ ျငင္းပယ္ လိုက္၏။ ေလနာက ပို၍ ျပင္းထန္လာေသာအခါ ဝမ္းဗိုက္ကို ႀကိဳးျဖင့္ ရစ္ပတ္စည္းေႏွာင္၍ ႀကိဳးစကို ကိုင္ကာ လူးလိွမ့္လ်က္ သည္းခံ၏။

အက်ိဳး     ေဝဒနာဒဏ္ကို အစာမရွိပဲ အလူးအလိမ့္ ခံေနရေသာ ခႏၶာကိုယ္သည္ အရုဏ္မတက္မီ ကေလးတြင္ ေဝဒနာကို အေလွ်ာ့ေပးလုိက္ရကာ ဥပုသ္သည္ ကြယ္လြန္သြားေတာ့၏။ ကြယ္လြန္ေသာအခါ ေန႔ဝက္ ဥပုသ္ကို စင္ၾကယ္စြာ ေစာင့္ထိန္းႏိုင္ျခင္းေၾကာင့္ တန္ခိုးႀကီးေသာ ႐ုကၡစိုးနတ္ျဖစ္ရ၏။

ဥပုသ္ေစာင့္ယင္း ေသာတာပန္ ျဖစ္သူ

အနာထပိဏ္ သေဌး၌ သားမိုက္ တေယာက္ ရွိ၏။ မိဘ၏ အဆံုးအမကို လံုးဝမနာယူပဲ အေပါင္းအသင္းတို႔ႏွင့္အတူ အၿမဲတေစ ေပ်ာ္ပါး သံုးျဖဳန္းလ်က္ေန၏။ ယခုေခတ္ အေခၚအရ ဆိုလွ်င္ လမ္းသရဲဟု ေခၚရေပလိမ့္မည္။ သူ႕နာမည္က ေမာင္ကာဠ။

ေငြလိုခ်င္၍ ဥပုသ္ေစာင့္     သားကို ဖခင္၏ ေျခရာ နင္းေစခ်င္ေသာ သေဌးႀကီးသည္ တေန႔ဥပုသ္ေစာင့္လွ်င္ ေငြတရာ ေပးမည္ဆိုကာ ကာဠကို ေက်ာင္းေတာ္သို႔သြား၍ ဥပုသ္ ေစာင့္ခိုင္း၏။ ျဖဳန္းဖို႔ ေငြလိုေနေသာ ကာဠသည္ ေဇတဝန္ေက်ာင္းေတာ္သို႔သြား၍ ဥပုသ္ ေစာင့္၏။ ည အခ်ိန္တြင္ အျခား ဥပုသ္သည္မ်ားလိုပင္ ေက်ာင္း၌ အိပ္ေတာ့ အိပ္ပါ၏။ ျမတ္စြာဘုရား၏ တရားေတာ္ကိုေတာ့ မနာေပ။ နံနက္လင္း၍ အိမ္ ျပန္လာေသာအခါ ဆုအျဖစ္ ေငြတရာရလိုက္၏။

လမ္းသရဲမွ ေသာတာပန္သို႔     ေနာက္တေန႔ ဥပုသ္ေစာင့္ သြား၍ ျမတ္စြာဘုရား ေဟာေတာ္မူသည့္ တရားထဲမွ တစံုတရာ မွတ္မိလွ်င္ ေငြတေထာင္ ေပးမည္ဟု သူ႕ဖခင္က ေျပာသျဖင့္ ကာဠ ေက်ာင္းသို႔သြား၍ ဥပုသ္ေစာင့္ၿပီးလွ်င္ ည တရားကို ေသေသခ်ာခ်ာ နာယင္းႏွင့္ တရားသေဘာေပါက္ကာ တရားနာယင္း တရား႐ႈမွတ္သျဖင့္ တရားဆံုးေသာအခါ ေသာတာပတၱိ မဂ္ဉာဏ္ ဖိုလ္ဉာဏ္ကို ရသြား၏။

နံနက္လင္း၍ အိမ္ ျပန္လာေသာအခါ တည္ၾကည္ၿငိမ္သက္လွေသာ ကာဠသည္ သူ႕ဖခင္က ဥပုသ္ ေစာင့္ခဆိုကာ ေငြတေထာင္ ေပးလိုက္မည္ကို ရွက္ေန၏။

ျမတ္စြာဘုရားက ကာဠဟာ စၾကဝေတးမင္း စည္းစိမ္ထက္သာသည့္ အရာ [ ေသာတာပတၱိမဂ္ဉာဏ္ ] ကို ရေနၿပီ ျဖစ္၍ ေငြတေထာင္ကို မမက္ေတာ့ေၾကာင္း ေဟာေတာ္မူေလသည္။

ကိုးပါး သီလ

နဝဂၤဥပုသ္ သီလ ဟုေခၚေသာ ၉ ပါးသီလ ေစာင့္ထိန္းလိုသူသည္ ၈ ပါး သီလ၌ ေမတၱာပြါးမ်ားမႈကို ထည့္ရံုမွ်သာထူးသည္။ စင္စစ္မူ ေမတၱာပြါးမႈသည္ ေဆာက္တည္ရသည့္သိကၡာပုဒ္ တခု မဟုတ္ေပ။ နဝဂၤဥပုသ္ သီလ၏ အဂၤါ တပါးမွ်သာ ျဖစ္ေပသည္။

ရွစ္ပါးသီလ ခံယူ ေဆာက္တည္ၿပီးေနာက္ သတၱဝါမ်ားအေပၚ၌ ေမတၱာစိတ္ ျဖန္႔ပြါးေနလွ်င္ အဂၤါ ၉ ပါးႏွင့္ ျပည့္စံုေသာ သီလ ျဖစ္ေတာ့သည္။

နဝဂၤုေပါသထသုတ္၌ ေရွ႕ သိကၡာပုဒ္ ၈ ပါးကို ေဆာက္တည္ပံု ျပ၍ နဝမ အဂၤါျဖစ္သည့္ ေမတၱာကိုမူ ေဆာက္တည္ မျပေပ။ အရပ္ ဆယ္မ်က္ႏွာ၌ ရွိေသာ သတၱဝါအားလံုးကို ေမတၱာစိတ္ ျဖန္႔လ်က္ေနလွ်င္ ၉ ပါး သီလ ျဖစ္၍ အက်ိဳးႀကီးမားေၾကာင္းသာ ျပဆို၏။

ယခု ကာလ၌မူ ေမတၱာကို နဝမ သိကၡာပုဒ္ အျဖစ္ျဖင့္ ရြတ္ဆို၍ ခံယူ ေဆာက္တည္ၾက၏။

နဝဂၤဥပုသ္ သီလေတာင္း

အဟံ ဘေႏၲ တိသရေဏန သဟ နဝဂၤသမႏၷာဂတံ ဥေပါသထသီလံ ဓမၼံ ယာစာမိ၊ အႏုဂၢဟံ ကတြာ သီလံ ေဒထ ေမ ဘေႏၲ။
ဒုတိယမၸိ အဟံ ဘေႏၲ တိသရေဏန သဟ နဝဂၤသမႏၷာဂတံ ဥေပါသထသီလံ ဓမၼံယာစာမိ၊ အႏုဂၢဟံ ကတြာ သီလံ ေဒထ ေမ ဘေႏၲ။
တတိယမၸိ အဟံ ဘေႏၲ တိသရေဏန သဟ နဝဂၤသမႏၷာဂတံ ဥေပါသထသီလံ ဓမၼံယာစာမိ၊ အႏုဂၢဟံ ကတြာ သီလံ ေဒထ ေမ ဘေႏၲ။

မွတ္ခ်က္
အ႒ဂၤ ဥပုသ္သီလ၌ 'အ႒ဂၤသမႏၷာဂတံ' ကို ဤ နဝဂၤသီလ၌ 'နဝဂၤသမႏၷာဂတံ' ဟု ျပင္၍ ဆို႐ံုမွ်သာ ထူးသည္။ သိကၡာပုဒ္ ေဆာက္တည္ရာ၌လည္း ေရွ႕သိကၡာပုဒ္ ၈ ပါး ေဆာက္တည္ပံုမွာ အားလံုး ၈ ပါးသီလ အတိုင္းပင္။ သိကၡာပုဒ္ ၈ ပါးအဆံုး၌သာ နဝမ အဂၤါအျဖစ္ ေအာက္ပါအတိုင္း ရြတ္ဆိုပါ။
(မရြတ္ဆိုေသာ္လည္း ေမတၱာပြါးေနလွ်င္ နဝဂၤသီလ ျဖစ္ပါၿပီ။)

ေမတၱာသဟဂေတန ေစတသာ သဗၺာဝႏၲံ ေလာကံ ဖရိတြာ ဝိဟရာမိ။ (ေမတၱာ သဟဂေတန ေစတသာ သဗၺပါဏဘူေတသု ဖရိတြာ ဝိဟရဏံ သမာဒိယာမိ ဟု ဆို႐ိုးဆိုစဥ္အတိုင္းလည္း ဆိုႏိုင္ပါသည္။)
[ ေမတၱာႏွင့္ ယွဥ္ေသာ စိတ္ျဖင့္ အလံုးစံုေသာ သတၱဝါရွိေသာ ေလာကကို ပ်ံ႕ႏွံ႔ေစ၍ ေနပါအံ့ ဘုရား။ ]

နဝဂၤေပါသထသုတ္ ပါဠိေတာ္၌-
"ဣတိ ဥဒၶမေဓာ တိရိယံ သဗၺဓိ သဗၺတၱတာယ သဗၺာဝႏၲံ ေလာကံ ေမတၱာသဟဂေတန ေစတသာ ဝိပုေလန မဟဂၢေတန အပၸမာေဏန အေဝေရန အဗ်ာပေဇၨန ဖရိတြာ ဝိဟရတိ" ဟု ရွိ၏။
န၀ဂၤဥပုသ္သီလကို
(အဂၤုတၱရနိကာယ္၊ န၀ကနိပါတ္၊ ၂-သီဟနာဒ၀ဂ္၊ ၈-ခုေျမာက္သုတ္၌ (အဂၤါကိုးပါးႏွင့္ ျပည့္စံုေအာင္ က်င့္သံုးအပ္ေသာ န၀ဂၤဥပုသ္သည္ အက်ဳိးမ်ား၏။ အာနိသင္မ်ား၏။ တန္ခိုးအာႏုေဘာ္ႀကီး၏)ဟု နိဒါန္းပ်ဳိးၿပီးလွ်င္ ထိုအဂၤါကိုးပါး၏ သရုပ္ကို ထုတ္ေဖာ္ရာမွာ ပါဏာတိပါတသိကၡာပုဒ္မွစ၍ ဥစၥာသယန မဟာသယန သိကၡာပုဒ္ တိုင္ေအာင္ ရွစ္ပါးသီလႏွင့္ နည္းအတူ ထုတ္ျပေတာ္မူၿပီးလွ်င္ အဆံုး၌ (ေမတၱာသဟဂေတန ေစတသာ ဧကံ ဒိသံ ဖရိတြာ ၀ိဟရတိ = ေမတၱာႏွင့္တကြျဖစ္ေသာ စိတ္ျဖင့္ အရပ္မ်က္ႏွာတစ္ခုျခင္းဆီရွိ သတၱ၀ါတို႔ကို ျပန္႔ႏွ႔ံေစၿပိးလွ်င္ ေန၏) ဟူ၍ ေဟာၾကားေတာ္မူသည္။
 ေဟာေတာ္မူလိုရင္း အဓိပၸါယ္ခ်ဳပ္မွာ -- ရိုးရိုးရွစ္ပါးသီလကို ေဆာက္တည္ၿပီးလွ်င္ ေမတၱာတရားကို ပြားမ်ားေနရမည္ဟု ေဟာေတာ္မူလိုရင္းျဖစ္သည္။ ရွစ္ပါးသီလကို လံုၿခဳံေအာင္ထိန္းေစာင့္၍ ေမတၱာတရားကို ပြါးမ်ားေနလွ်င္ ထိုသူသည္ န၀ဂၤဥပုသ္သီလကို က်င့္သံုးေနသူ ျဖစ္ေတာ့၏။
ေမတၱာဟူသည္ ဘာ၀နာျဖစ္၏။ သီလကိုသာ ေဆာက္တည္ဖြယ္ရွိသည္။
ဘာ၀နာဟူသည္ မျပတ္ပြါးမ်ားရေသာ တရားမ်ဳိးျဖစ္၏။
သို႔ျဖစ္၍ န၀ဂၤဥပုသ္ကို က်င့္သံုးလိုေသာ ပုဂၢိဳလ္သည္ ေမတၱာအတြက္ သိကၡာပုဒ္တစ္ခု ျပဳလုပ္ေဆာက္တည္ရန္မလို၊ ရိုးရိုးရွစ္ပါးသီလကို ခံယူၿပီးေနာက္ ေမတၱာတရားကို စြမ္းႏိုင္သမွ် ပြါးမ်ားအားထုတ္ေနလွ်င္ အဂၤါကိုးပါးရွိေသာ န၀ဂၤဥပုသ္ကို က်င့္သံုးသည္မည္ေၾကာင္း ေကာင္းစြာမွတ္ယူအပ္၏။
{ မင္းကြန္း-အဂၢါဘိဓဇ-တိပိဋကဓရ-ဆရာေတာ္ႀကီး
အရွင္ ဦး၀ိစိတၱသာရာဘိ၀ံသ-ဦးစီး ေရးသားေသာ-
( ႏိုင္ငံေတာ္ ဗုဒၶသာသန မဟာဗုဒၶ၀င္- ပဌမတြဲ (ပဌမပိုင္း)
အႏုဒီပနီ )

ဥေပါသထသုတ္
(အံ ၁၊ ၂၀၆)
ဝိသာခါ     ျမတ္စြာဘုရားသည္ သာဝတၳိျပည္အနီး ဝိသာခါေက်ာင္း အမႀကီး လွဴဒါန္းထားေသာ ပုဗၺာ႐ံုေက်ာင္းေတာ္ႀကီး၌ သီတင္းသံုးေတာ္မူစဥ္ ဥပုသ္ေန႔ တေန႔တြင္ ဝိသာခါ ေက်ာင္းအမႀကီးသည္ ပန္းမ်ားႏွင့္ အျခား လွဴဖြယ္မ်ားကို ယူေဆာင္၍ ျမတ္စြာဘုရား အထံေတာ္သို႔ လာေရာက္ကာ ႐ိုေသစြာ ရွိခိုးလ်က္ ထိုင္ေန၏။

ျမတ္စြာဘုရားက "ဝိသာခါ၊ ေနျမင့္မွ ဘာကိစၥ လာသလဲ" ဟု ေမးေတာ္မူ၏။
ဝိသာခါက "ယေန႔ ဥပုသ္ေန႔ျဖစ္၍ တပည့္ေတာ္မ, ဥပုသ္ေစာင့္ လာပါသည္ ဘုရား" ဟု ေလွ်က္၏။
ျမတ္စြာဘုရားက "ဝိသာခါ၊ ဥပုသ္ သံုးမ်ိဳးရွိသည္" ဟု အစခ်ီကာ ဥပုသ္ သံုးမ်ိဳးကို ရွင္းျပ ေဟာၾကားေတာ္မူ၏။

ဥပုသ္ သံုးမ်ိဳး
တိတၳိတကၠဒြန္းတို႔ ေစာင့္ေသာ ဥပုသ္  (နိဂဏၭ ဥပုသ္)
ႏြားေက်ာင္းသား ဥပုသ္  (ေဂါပါလ ဥပုသ္)
ျမတ္ေသာ ဥပုသ္  (အရိယ ဥပုသ္)
နိဂဏၭ ဥပုသ္     တိတၳိတို႔ ၫႊန္ၾကားဆံုးမသည့္ အတိုင္း ေစာင့္ထိန္းေသာ ဥပုသ္သည္ နိဂဏၭဥပုသ္ မည္၏။

ႏြားေက်ာင္းသား ဥပုသ္     ႏြားေက်ာင္းသားမ်ားသည္ ညအခါ၌ "ဒီေန႔ ဘယ္စားက်က္မွာ ႏြားမ်ား အစာ စားခဲ့ၾကတယ္၊ ဘယ္ကန္ ဘယ္ေခ်ာင္းမွာ ေရ ေသာက္ခဲ့ၾကတယ္၊ နက္ျဖန္ ဘယ္ စားက်က္မွာ ေက်ာင္းမွ၊ ဘယ္ကန္ ဘယ္ ေခ်ာင္းမွာ ေရေသာက္ေစမွ ျဖစ္မယ္" ဟု ႏြားတို႔အတြက္ အစာႏွင့္ ေရကို ေၾကာင့္ၾကစိုက္ စဥ္းစားသကဲ့သို႔ ဥပုသ္သည္လည္း "ဒီေန႔ ဘာ ဟင္းနဲ႔ ထမင္းစားခဲ့ၾကတယ္၊ နက္ျဖန္ ဘာ ဟင္းနဲ႔ ထမင္း စားၾကမယ္" စသျဖင့္ စားေရး၊ ဝတ္ေရး ဆင္ေရး၊ သားေရး သမီးေရး၊ စီးပြါးရး အစရွိေသာ ေလာကီေရးေတြကိုသာ စဥ္းစား စိတ္ကူးယင္း ဥပုသ္ ေစာင့္လွ်င္ ထိုသူ၏ ဥပုသ္သည္ ႏြားေက်ာင္းသား ဥပုသ္ (ေဂါပါလ ဥပုသ္) မည္၏။

အရိယ ဥပုသ္     ဥပုသ္ေစာင့္ယင္း ေလာဘ၊ ေဒါသ၊ ေမာဟ စေသာ စိတ္ အညစ္အေၾကးမ်ား စင္ၾကယ္ေအာင္ တနည္းနည္းျဖင့္ ႀကိဳးစားအားထုတ္ေနလွ်င္ ထိုသူ၏ ဥပုသ္သည္ ျမတ္ေသာ ဥပုသ္ (အရိယ ဥပုသ္) မည္၏။

အရိယဥပုသ္ ေျခာက္မ်ိဳး     ဤ အရိယဥပုသ္သည္ ျဗဟၡ ဥပုသ္၊ ဓမၼ ဥပုသ္၊ သံဃ ဥပုသ္၊ သီလ ဥပုသ္၊ နတ္ ဥပုသ္၊ အ႒ဂႋက ဥပုသ္ ဟု ၆ မ်ိဳး ရွိ၏။

ျဗဟၼ ဥပုသ္     ျမတ္စြာဘုရား တည္းဟူေသာ ျဗဟၼာ၏ အရဟံ စေသာ ဂုဏ္ေတာ္တို႔ကို ဆင္ျခင္ ႏွလံုးသြင္းလ်က္ ေစာင့္ေသာ ဥပုသ္သည္ ျဗဟၼဥပုသ္ မည္၏။

ဓမၼ ဥပုသ္     ရွင္ေတာ္ ျမတ္ဘုရား ေဟာၾကားေတာ္မူေသာ တရားေတာ္တို႔၏ သြာကၡာတ စေသာ ဂုဏ္ေတာ္တို႔ိကို ဆင္ျခင္ ႏွလံုးသြင္းလ်က္ ေစာင့္သံုးေသာ ဥပုသ္သည္ ဓမၼဥပုသ္ မည္၏။

သံဃ ဥပုသ္     သံဃာေတာ္၏ သုပၸဋိပႏၷ စေသာ ဂုဏ္ေတာ္ တို႔ကို ဆင္ျခင္ ႏွလံုးသြင္းလ်က္ ေစာင့္ေသာ ဥပုသ္သည္ သံဃဥပုသ္ မည္၏။

သီလ ဥပုသ္     မိမိ၏ မက်ိဳးမေပါက္ မေျပာက္မက်ားပဲ အစြန္း မကြက္မထင္ သန္႔ရွင္းစင္ၾကယ္ေသာ သီလကို ဆင္ျခင္ႏွလံုးသြင္းလ်က္ ေစာင့္သံုးေသာ ဥပုသ္သည္ သီလဥပုသ္ မည္၏။

ေဒဝ ဥပုသ္     နတ္တို႔သည္ သဒၶါ သီလ သုတ စာဂ ဟိရီ ဩတၱပၸ ပညာ ဟူေသာ ကုသိုလ္တရားတုိ႔ေၾကာင့္ နတ္ျပည္ ေလာကသို႔ ေရာက္ၾကရ၏။ မိမိ၌လည္း ထို သဒၶါ  စေသာ ကုသိုလ္တရားတို႔ ရွိေပသည္ဟု ဆင္ျခင္ ႏွလံုးသြင္းလ်က္ ေစာင့္သံုးေသာ ဥပုသ္သည္ နတ္ဥပုသ္ မည္၏။

အ႒ဂႋက ဥပုသ္     "ရဟႏၲာ အရွင္ျမတ္တို႔သည္ အသက္ထက္ဆံုး သတၱဝါ၏ အသက္ကို မသတ္ျဖတ္ သကဲ့သို႔ မိမိလည္း မသတ္ျဖတ္အံ့" ဟု ရဟႏၲာတို႔ကို အတုယူ၍ သိကၡာပုဒ္ ၈ ပါးကို ေစာင့္ထိန္းလွ်င္ အ႒ဂႋကဥပုသ္ မည္၏။

ေဖာ္ျပပါအတုိင္း ဆင္ျခင္ ႏွလံုးသြင္း၍ ျဖစ္ေစ၊ အျခားေသာ နည္းမွန္ လမ္းမွန္ျဖင့္ ဆင္ျခင္ ႏွလံုးသြင္း၍ ျဖစ္ေစ ဥပုသ္ေစာင့္သံုးလွ်င္ ကိေလသာကို စင္ၾကယ္ေစသျဖင့္ အရိယဥပုသ္ျဖစ္၏။

ဆယ္ပါးသီလ
ဆယ္ပါးသီလကို ရွင္သာမေဏတို႔ ေစာင့္ထိန္းရန္ ျမတ္စြာဘုရား အထူးပညတ္ေတာ္မူခဲ့၏။ လူတို႔ ေစာင့္ထိန္းရန္ မလြယ္လွေသာ္လည္း ဘုရားရွင္ လက္ထက္ေတာ္ အခါက ဟတၳာဠဝက စေသာ ဥပါသကာတို႔ ေစာင့္ထိန္းၾကသည္ကို ေတြ႕ရ၏။

ဂဟ႒ ဆယ္ပါး သီလ ေတာင္းရန္
အဟံ ဘေႏၲ သိသရေဏန သဟ ဒသဂဟ႒သီလံ ဓမၼံယာစာမိ၊ အႏုဂၢဟံ ကတြာ သီလံ ေဒထ ေမ ဘေႏၲ။
ဒုတိယမၸိ အဟံ ဘေႏၲ သိသရေဏန သဟ ဒသဂဟ႒သီလံ ဓမၼံယာစာမိ၊ အႏုဂၢဟံ ကတြာ သီလံ ေဒထ ေမ ဘေႏၲ။
တတိယမၸိ အဟံ ဘေႏၲ သိသရေဏန သဟ ဒသဂဟ႒သီလံ ဓမၼံယာစာမိ၊ အႏုဂၢဟံ ကတြာ သီလံ ေဒထ ေမ ဘေႏၲ။

[ အရွင္ဘုရား၊ တပည့္ေတာ္သည္ အားကိုးရာ သံုးပါးႏွင့္တကြ ဆယ္ပါးေသာ ဂဟ႒ သီလေတာ္ျမတ္ကို ေတာင္းပါ၏။ တပည့္ေတာ္ကို ခ်ီးေျမႇာက္ေသာ အားျဖင့္ ဆယ္ပါးသီလကို ေပးေတာ္မူပါ အရွင္ဘုရား။ ]

( ဘုရားရွိခိုးႏွင့္ သရဏဂံု ေဆာက္တည္ပံု ငါးပါးသီလ အတိုင္းပင္။ )

သိကၡာပုဒ္ ၁၀ ပါး ေဆာက္တည္ပံု
ပါဏာတိပါတာ                    ......                    သမာဒိယာမိ။
အဒိႏၷဒါနာ                          ......                    သမာဒိယာမိ။
အျဗဟၼစရိယာ                     ......                    သမာဒိယာမိ။
မုသာဝါဒါ                           ......                    သမာဒိယာမိ။
သုရာေမရယ မဇၨပမာဒ႒ာနာ   ......                   သမာဒိယာမိ။
ဝိကာလေဘာဇနာ                ......                   သမာဒိယာမိ။
နစၥ ဂီတ ဝါဒိတ ဝိသူကဒႆနာ ေဝရမဏိသိကၡာပဒံ သမာဒိယာမိ။
[ သာသနာေတာ္ႏွင့္ မေလ်ာ္ဆန္႔က်င္ ေျငာင့္တံက်င္သဖြယ္ ျဖစ္ေသာ က ျခင္း၊ သီဆို ျခင္း၊ တီးမႈတ္ ျခင္း တို႔ကို ၾကည့္႐ႈ နားေထာင္ျခင္းမွ ေရွာင္ၾကဥ္ပါ၏။ ]
မာလာ ဂႏၶ ဝိေလပန ဓာရဏ မ႑န ဝိဘူသနဌာနာ ေဝရမဏိသိကၡာပဒံ သမာဒိယာမိ။
[ ပန္းပန္ျခင္း၊ အေမႊးနံ႔သာ လိမ္းက်ံ ရွဴရွိဳက္ျခင္း၊ န႔ံသာမႈန္႔ အေရာင္တင္ဆီ တို႔ျဖင့္ တင့္တယ္ ေျပျပစ္ေအာင္ ဖို႔သိပ္ ျခယ္သ ျခင္းမွ ေရွာင္ၾကဥ္ပါ၏။
ဥစၥာသယန မဟာသယနာ ေဝရမဏိသိကၡာပဒံ သမာဒိယာမိ။ (ျမန္မာျပန္ ရွစ္ပါးသီလ နည္းတူ။)
ဇာတ႐ူပရဇတပၸဋိဂၢဟဏာ ေဝရမဏိသိကၡာပဒံ သမာဒိယာမိ။
[ ေရႊ ေငြ ဒဂၤါး အေၾကြ ေငြစကၠဴ တို႔ကို ကိုင္ခံျခင္းမွ ေရွာင္ၾကဥ္ပါ၏။ ]
ဆယ္ပါးသီလ ေစာင့္ထိန္းၾကသူမ်ား     ဤ ဆယ္ပါးသီလကို ဖုႆ ဘုရားရွင္ ၏လက္ထက္ေတာ္၌ မဟိႏၵမင္း ၏ သားသံုးေယာက္ တို႔သည္ လည္းေကာင္း ( အံ - ႒ ၁၊  ၂၃၁ )၊ ပဒုမုတၱရ ဘုရားရွင္၏ လက္ထက္ေတာ္၌ နႏၷမင္း ၏ သားငယ္ သုမနမင္းသား ( အရွင္အာနႏၵာ၏အေလာင္း ) သည္လည္းေကာင္း ( အံ-႒ ၁၊ ၂၂၇)၊ ကႆပ ဘုရားရွင္၏ လက္ထက္ေတာ္၌ ဃဋိကာရ အိုးထိန္းသည္ သည္လည္းေကာင္း ( မ-၂၊ ၂၄၁ )၊ ကႆပ ဘုရားရွင္ ၏ လက္ထက္ေတာ္၌ပင္ ကိကီမင္းႀကီး၏ သမီး ခုနစ္ေယာက္တို႔ သသည္လည္းေကာင္း ( အံ-႒ ၁၊ ၂၈၃ )၊ ေဂါတမ ဘုရားရွင္၏ လက္ထက္ေတာ္၌ ဟတၳကအာဠာဝက မင္းသားသည္ လည္းေကာင္း ( အံ-႒ ၃၊ ၂၂၂ ) ေစာင့္ထိန္းခဲ့ၾက၏။

ျဗဟၼစရိယ ပဥၥမက သီလ

ျဗဟၼစရိယ အပါအဝင္ျဖစ္ေသာ သီလငါးပါး အေပါင္းကို ျဗဟၼစရိယ ပဥၥမကသီလ ဟု ေခၚ၏။ ဤ သီလကို ေဆာက္သည္လွ်င္ ငါးပါးသီလ သီလေတာင္း ပါဠိ၌ 'ပဥၥသီလံ' ကို 'ျဗဟၼစရိယ ပဥၥမကသီလံ' ဟု ေျပာင္း၍ ဆိုရသည္။ ငါးပါးသီလ တတိယ သိကၡာပုဒ္ ျဖစ္ေသာ 'ကာေမသု မိစၧာစာရာ' ေနရာ၌ 'အျဗဟၼစရိယာ ေဝရာမဏိသိကၡာပဒံ သမာဒိယာမိ' ဟု ေျပာင္းလဲ ေဆာက္တည္ရသည္။ ဤမွ်သာ ထူး၏။ ေရွာင္ၾကဥ္မႈ၌ကား အလြန္ ျခားနား၏။

ငါးပါး သီလ၌ ကာေမသု မိစၧာစာရ သိကၡာပုဒ္ အရ တရားဝင္ မဟုတ္၍ ေလာကျပစ္ မရွိေသာ ဇနီးေမာင္ႏွံ အခ်င္းခ်င္းကား ေမထုန္ အမႈကို ျပဳႏိုင္သည္။ ဤ ျဗဟၼစရိယ ပဥၥမက သီလ၌မူ အျဗဟၼစရိယ သိကၡာပုဒ္ အရ (၈ ပါး သီလမွာလိုပင္) မည္သည့္ နည္းႏွင့္မွ် မည္သူႏွင့္မွ် ေမထုန္ အမႈကို မျပဳပဲ လံုးဝ ေရွာင္ၾကဥ္ရသည္။

ေဆာက္တည္ပံု   
အဟံ ဘေႏၲ တိသရဏန သဟ ျဗဟၼစရိယ ပဥၥမကသီလံ ဓမၼံယာစာမိ၊ အႏုဂၢဟံ ကတြာ သီလံ ေဒထ ေမ ဘေႏၲ။
ဒုတိယမၸိ အဟံ ဘေႏၲ တိသရဏန သဟ ျဗဟၼစရိယ ပဥၥမကသီလံ ဓမၼံယာစာမိ၊ အႏုဂၢဟံ ကတြာ သီလံ ေဒထ ေမ ဘေႏၲ။
တတိယမၸိ အဟံ ဘေႏၲ တိသရဏန သဟ ျဗဟၼစရိယ ပဥၥမကသီလံ ဓမၼံယာစာမိ၊ အႏုဂၢဟံ ကတြာ သီလံ ေဒထ ေမ ဘေႏၲ။

(နေမာတႆ သရဏဂံု စသည္ ေရွးနည္း အတိုင္းပင္)

ပါဏာတိပါတာ                                 ..............                        သမာဒိယာမိ။
အဒိႏၷာဒါနာ                                     ..............                         သမာဒိယာမိ။
အျဗဟၼစရိယာ                                 ..............                          သမာဒိယာမိ။
မုသာဝါဒါ                                        ..............                          သမာဒိယာမိ။
သုရာေမရယ မဇၨပမာဒ႒ာနာ                ..............                          သမာဒိယာမိ။
ဤ ျဗဟၼစရိယ ပဥၥမက သီလကို ျမတ္စြာဘုရား၏ လက္ထက္ေတာ္ အခါက ဥဂၢသူၾကြယ္၊ ပုရာဏ ဥပါသကာ၊ ဓမၼိက ဥပါသကာ၊ နႏၵမာတာ ဥပါသိကာ၊ နကုလပိတာ၊ နကုလမာတာ တို႔ ေစာင့္ထိန္းၾကသည္။ ( အံ ၃၊ ၄၈။ အံ ၂၊ ၃၀၅။ အံ ၃၊ ၉၅။ )

ေကာမာရ ျဗဟၼစရိယ သီလ

ျဗဟၼစရိယ ပဥၥမက သီလ ကိုပင္ ငယ္စဥ္ ကတည္းက စ၍ ေစာင့္ထိန္းခဲ့လွ်င္ အမ်ိဳးသားမ်ားအတြက္ ေကာမာရ ျဗဟၼစရိယ သီလ၊ အမ်ိဳးသမီးမ်ားအတြက္ ေကာမာရိ ျဗဟၼစရိယ သီလ ဟု ေခၚရျပန္သည္။ သိကၡာပုဒ္ ေဆာက္တည္ပံုမွာ ျဗဟၼ စရိယ ပဥၥမက သီလ အတိုင္းပင္။

ကႆပ ျမတ္စြာဘုရား လက္ထက္ေတာ္တြင္ ကိကီမင္းႀကီး၏ သမီး ခုနစ္ေယာက္တို႔ အသက္ထက္ဆံုး ေစာင့္ထိန္းၾကေသာ ေကာမာရိျဗဟၼစရိယ သီလမွာမူ ငါးပါးသီလ မဟုတ္၊ ဆယ္ပါးသီလ ျဖစ္၏။
( အံ-႒ ၁၊ ၂၃၈  စသည္ )

ဧကဘတၱိက ဆကၠသီလ

ျဗဟၼစရိယ ပဥၥမက သီလ၌ "ဝိကာလေဘာဇနာ ေဝရမဏိ သိကၡာပဒံ သမာဒိယာမိ" ကို ထပ္ထည့္၍ သိကၡာပုဒ္ ၆ ပါးကို ေဆာက္တည္ ေစာင့္ထိန္းလွ်င္ ဧကဘတၱိက ဆကၠသီလ ေခၚရျပန္သည္။ ဤ သီလကို ဓမၼိက ဥပါသကာ၊ နႏၵမာတာ ဥပါသိကာတို႔ အသက္ထက္ဆံုး ေစာင့္ထိန္းၾကသည္။  ( သုတၱနိ႒ ၂၊ ၁၀၁ )

အာဇီဝ႒မက သီလ

အသက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္းမႈႏွင့္ ဆိုင္ေသာ သီလကို ရွစ္ခုေျမာက္ သိကၡာပုဒ္ ေဆာက္တည္ ေစာင့္ထိန္းလွ်င္ အာဇီဝ႒မက သီလ ဟုေခၚသည္။ ဤ သီလ ေစာင့္ထိ္န္းပံုမွာ ပါဠိေတာ္ အ႒ကထာ တို႔၌ တိုက္ရိုက္ မလာေပ။ သို႔ေသာ္လည္း ေဆာက္တည္ ေစာင့္ထိန္းထိုက္ေသာ သီလ ျဖစ္၍ ေရွးပညာရွင္မ်ား စီစဥ္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္ရာ အက်ိဳးမ်ားလွ၏။

ေဆာက္တည္ပံု   
အဟံ ဘေႏၲ တိသရေဏန သဟ အာဇီဝ႒မကသီလံ ဓမၼံယာစာမိ၊ အႏုဂၢဟံ ကတြာ သီလံ ေဒထ ေမ ဘေႏၲ။
ဒုတိယမၸိ အဟံ ဘေႏၲ တိသရေဏန သဟ အာဇီဝ႒မကသီလံ ဓမၼံယာစာမိ၊ အႏုဂၢဟံ ကတြာ သီလံ ေဒထ ေမ ဘေႏၲ။
တတိယမၸိ အဟံ ဘေႏၲ တိသရေဏန သဟ အာဇီဝ႒မကသီလံ ဓမၼံယာစာမိ၊ အႏုဂၢဟံ ကတြာ သီလံ ေဒထ ေမ ဘေႏၲ။

(နေမာတႆ ႏွင့္ သရဏဂံု ေဆာက္တည္ပံု ေရွးအတိုင္းပင္)

ပါဏာတိပါတာ ေဝရမဏိသိကၡာပဒံ သမာဒိယာမိ။
အဒိႏၷာဒါနာ ေဝရမဏိသိကၡာပဒံ သမာဒိယာမိ။
ကာေမသု မိစၧာစာရာ ေဝရာမဏိသိကၡာပဒံ သမာဒိယာမိ။
မုသာဝါဒါ ေဝရမဏိသိကၡာပဒံ သမာဒိယာမိ။
ပိသုဏဝါစာယ ေဝရမဏိသိကၡာပဒံ သမာဒိယာမိ။
[ သူႏွစ္ဦးတို႔အၾကား ကုန္းေခ်ာ ရန္တိုက္စကား ေျပာဆိုျခင္းမွ ေရွာင္ၾကဥ္ပါ၏။ ]
ဖ႐ုသဝါစာယ ေဝရမဏိသိကၡာပဒံ သမာဒိယာမိ။
[ ၾကမ္းတမ္း ႐ိုင္းစိုင္းေသာစကားကို ေျပာဆိုျခင္းမွ ေရွာင္ၾကဥ္ပါ။ ]
သပၹပၸလာပါ ေဝရမဏိသိကၡာပဒံ သမာဒိယာမိ။
[ အက်ိဳးမရွိ အႏွစ္မပါေသာစကားကို ေျပာဆိုျခင္းမွ ေရွာင္ၾကဥ္ပါ၏။ ]
မိစၧာဇီဝါ ေဝရမဏိသိကၡာပဒံ သမာဒိယာမိ။
[ အျပစ္မကင္းေသာ အသက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္းမွ ေရွာင္ၾကဥ္ပါ၏။ ]
သီလမဂၢင္ သံုးပါး     ဤ သီလ၌ သတၱဝါ၏ အသက္ကိုသတ္ျခင္း၊ သူတပါး ဥစၥာ မတရားယူျခင္း၊ ကာမဂုဏ္တို႔၌ မွားယြင္းစြာ က်င့္ျခင္း၊ ဤ ကာယဒုစရိုက္ သံုးပါးမွ ေရွာင္ၾကဥ္ျခင္းသည္ သမၼာကမၼႏၲ ျဖစ္၏။

မမွန္ေသာစကား ေျပာျခင္း၊ ကုန္းေခ်ာ ရန္တိုက္ စကားေျပာျခင္း၊ ၾကမ္းတမ္း ႐ိုင္းစိုင္းေသာစကား ေျပာျခင္း၊ အက်ိဳးမရွိေသာစကား ေျပာျခင္း၊ ဤ ဝစီဒုစရိုက္ ေလးပါးမွ ေရွာင္ၾကဥ္ျခင္းသည္ သမၼာဝါစာ မဂၢင္ ျဖစ္၏။

အသက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္း ျပဳရာတြင္ ေဖာ္ျပပါ ကာယဒုစရိုက္ ၃ ပါး၊ ဝစီဒုစရိုက္ ၄ ပါးကို ေရွာင္ၾကဥ္လွ်င္ အျပစ္ ကင္းေသာ အသက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္း ျဖစ္၍ သမၼာအာဇီဝ မဂၢင္ ျဖစ္၏။

ကိုးကား အေျခပ်ိဳးဗုဒၶဘာသာ

သီလတရားပ်က္စီးေနေသာသူေတြဟာ.....
(၁) ေမ့ေလ်ာ့ျခင္းေၾကာင့္ မ်ားစြာေသာ စည္းစိမ္ဥစၥာတုိ႔ ပ်က္စီးရျခင္း
(၂) မေကာင္းသတင္း ေက်ာ္ေဇာပ်ံ႕နွံ႕ျခင္း
(၃) မင္းပရိတ္သတ္သုိ႔ျဖစ္ေစ ပုဏၰားပရိတ္သတ္သုိ႔ျဖစ္ေစ သူႂကြယ္ပရိတ္သတ္သုိ႔ျဖစ္ေစ ရဟန္းပရိတ္သတ္သတ္သုိ႔ ျဖစ္ေစ ပရိတ္သတ္ တစ္မ်ဳိးမ်ဳိးသုိ႔ခ်ဥ္ကပ္တဲ့အခါ ေၾကာက္ေၾကာက္ရြံ႕ရြ႕ံ ေတြေတြေဝေဝ ခ်ဥ္းကပ္ရျခင္း
(၄) ေတြေဝလ်က္ ေသရျခင္း
(၅) ေသၿပီးသည့္ေနာက္မွာလဲ အပါယ္ငရဲသုိ႔ ေရာက္ရွိခံစားရျခင္း ဟူေသာ အျပစ္ ငါးမ်ဳိး

သီလတရားနွင့္ ျ့ပည့္စုံေသာ သူတုိ႔အား...........
(၁) မေမ့ေလ်ာ့ျခင္းေၾကာင့္ မ်ားစြာေသာ စည္းစိမ္ဥစၥာတုိ႔တုိးပြားျခင္း
(၂) ေကာင္းေသာသတင္း ေက်ာ္ေဇာ ပ်႕ံနွံ႕ျခင္း
(၃) ပရိတ္သတ္တစ္ခုခုသုိ႔ခ်ဥ္းကပ္ေသာအခါ မေၾကာက္မရြံ ေတြေဝမႈကင္းလ်က္ ခ်ဥ္ကပ္နုိင္ျခင္း
(၄) မေတြမေဝ ေသရျခင္း
(၅) ေသျပီးသည့္ေနာက္ ေကာင္းရာသုဂတိသုိ႔ လားေရာက္ရျခင္း ဟူေသာ ေကာင္းက်ဳိး ငါးမ်ဳိး ကိုခံစားရမည္ျဖစ္ပါသည္။